در شهرستان اسلامشهر پوسیدگی دندانهای شیری گاهی به علت عدم مراجعه به‌موقع به دندانپزشک گسترش پیدا می‌کند و برای درمان دندان باید از درمان‌های عصب‌کشی استفاده نمود.
معمولاً والدین با شنیدن لفظ عصب‌کشی دندان شیری دچار نگرانی‌های زیادی می‌گردند و با سؤالات بسیاری مواجه هستند.
والدین اغلب نگران این هستند که آیا فرزندشان قادر به تحمل مراحل عصب‌کشی خواهد بود؟ و یا این‌که آیا عصب‌کشی دندان شیری همانند عصب‌کشی دندان دائمی است؟
در این مطلب به پاسخ رایج‌ترین سؤالات والدین درباره عصب‌کشی دندانهای شیری در اسلامشهر خواهیم پرداخت.
ین مطلب به پاسخ رایج‌ترین سؤالات والدین درباره عصب‌کشی دندانهای شیری خواهیم پرداخت.
اغلب والدین بارها دندانهای شیری افتاده کودکان را مشاهده کرده‌اند. وقتی این دندان‌ها می‌افتند ریشه آنها به‌طور کامل تحلیل رفته است. به‌نحوی‌که حتی با گاز زدن مواد غذایی، دندان لق شده به‌راحتی می‌افتد. این امر باعث این تفکر در برخی والدین می‌گردد که این دندان‌ها ریشه ندارند!
در حقیقت تمام دندانهای شیری اعم از قدامی یا خلفی دارای ریشه‌هایی هستند که حداقل ۱۰ میلی‌متر طول دارند. این دندان‌ها در خلف (عقب فک) دارای چند ریشه مجزا هستند.
بله! دندانهای شیری دارای تمام اجزای دندان دائم هستند. دندان شیری همانند تمام دندان‌ها دارای دو قسمت تاج و ریشه می‌باشند که شامل مینا، عاج و بافت پالپی است که اصطلاحاً عصب دندان نامیده می‌شود.
تمام اجزایی که در یک‌دندان دائم وجود دارد در دندان شیری نیز در ابعاد کوچک‌تر وجود دارد.
وقتی‌که دندان پوسیده می‌شود در مراحل اولیه پوسیدگی محدود به مینای دندان می‌باشد سپس پوسیدگی گسترش‌یافته و به ناحیه عاج دندان می‌رسد. اگر پوسیدگی درمان نشود و گسترش یابد ناحیه پالپ یا عصب دندان درگیر خواهد شد.
اهمیت درمان عصب‌کشی کودکان
دندانهای شیری پایه های دندانهای دائمی هستند بنگهداری از آنها یکی از وظیفه های اصلی پدر و مادر است.
پوسیدگی دندان کودک نه مثل سرماخوردگی خودبه‌خود خوب می‌شود و نه مانند عفونت گوش با یک دوره ساده آنتی‌بیوتیک درمان می‌گردد و برای درمان پوسیدگی دندانی که به عصب رسیده نیازمند درمان ریشه دندان هستیم.
- درصورتی‌که دندانهای کودک دچار پوسیدگی وسیع باشد توانایی جویدن و استفاده از مواد غذایی متنوع کاهش می‌یابد و باعث کاهش رسیدن مواد ضروری برای رشد کودک و عوارض متعددی در آینده گریبان گیر کودک می‌گردد.
- درصورتی‌که پوسیدگی دندان اطفال به‌موقع درمان نشوند و پیشرفت نمایند و اگر مجبور به کشیدن دندان‌ها شویم؛ در این صورت کودک باید وسایلی به نام فضا نگهدار را سال‌ها در دهان خود داشته باشد چراکه در غیر این صورت با از دست رفتن فضای موردنیاز برای رویش دندان دائمی در آینده نیاز به درمان‌های پیچیده ارتودنسی خواهد بود.
- دندان کشیده شده و مسلماً دندانهای پوسیده و نازیبا در زیبایی و اعتمادبه‌نفس و روابط اجتماعی کودک تأثیرگذار خواهند بود و ممکن است عوارض ماندگاری بر شخصیت در حال رشد کودکان برجا بگذارد.
جوانه های دندان دائمی و دندانهای شیری
پس باید پوسیدگی دندانهای کودک را حتماً در اسرع وقت درمان نمود و درصورتی‌که پوسیدگی دندان شیری گسترده باشد و بافت پالپی دندان را آلوده نماید باید هرچه سریع‌تر دندان‌ها قبل از ترمیم تحت درمان عصب‌کشی قرار گیرند تا التهابات موجود در دندان برطرف گردد.
زیرا با به تعویق انداختن درمان ریشه، پالپ دندان عفونی‌شده و دچار التهابات می‌گردد و ممکن است برای جوانه دندان دائمی زیرین نیز مشکل‌ساز گردد.
علاوه بر این هرچه میزان التهابات بیشتر شود، درمان مراحل بیشتر و پیچیده‌تری خواهد داشت.
اگر عصب‌کشی دندان شیری به‌موقع انجام شود، هیچ‌گونه آسیبی برای دندان دائمی جایگزین ندارد و دندان دائمی بدون هیچ‌گونه مشکلی رویش خواهد کرد.
چک‌لیست نیاز به درمان عصب‌کشی دندان در کودکان
نشانه‌های زیر بیانگر ضروری بودن درمان ریشه است:
- آبسه دندان
- پوسیدگی شدید و عفونت دندان کودک
- التهاب یا قرمزی اطراف دندان آسیب‌دیده
- حساسیت شدید دندان کودک به سرما یا گرما
- درد شبانه دندان
- درد خودبه‌خود
- پوسیدگی‌های عمیق که با رادیوگرافی مشخص شود نزدیک عصب دندان است
- درد مداوم دندان هنگام جویدن یا حتی لمس کردن آن
- دردناک و حساس شدن گره‌های لنفاوی
- شکستگی دندان که پالپ دندان را تحت تأثیر قرار دهد
- شل شدن غیرمنتظره دندان آسیب‌دیده
- برخی از موارد ضربه خوردن دندان‌ها
نکات موردتوجه قبل از انجام عصب‌کشی در کودکان
دندانپزشک کودک شما برای تصمیم در مورد انجام عصب‌کشی برای کودکتان به موارد زیر توجه می‌کند و بر اساس شرایط کودک شما تصمیم به درمان ریشه یا کشیدن دندان شیری یا درمان‌های دیگر خواهد کرد.
- سن کودک
- موقعیت دندان آسیب‌دیده
- حال عمومی کودک
- میزان آسیب یا عفونت
- زمان افتادن طبیعی دندان شیری
- تحت تأثیر قرار گرفتن لثه یا استخوان
انواع عصب‌کشی دندان کودکان
عصب‌کشی دندان شیری برحسب وضعیت دندان و تشخیص دندانپزشک متخصص کودکان به دو صورت انجام می‌گیرد در حالت اول فقط بافت پالپی تاج دندان خارج می‌گردد ولی در التهابات گسترده‌تر بافت پالپی ریشه‌های دندان نیز خارج می‌گردد.
این دو روش مختلف را پالپوتومی و پالپکتومی می‌گویند:
- پالپوتومی (Pulpotomy): درمان و خارج کردن عصب تاج است.
- پالپکتومی (Pulpectomy): درمان و خارج کردن عصب تاج و ریشه دندان است
پالپکتومی درمان تهاجمی‌تری هست و در مواقعی که معمولاً التهابات شدید وجود داشته باشد انجام می‌شود.
مراحل کار هرکدام از این درمان‌ها با عصب‌کشی دندانهای دائمی تفاوت‌هایی دارد.
در چه مواردی کشیدن دندان توصیه می‌شود؟
بهتر است ویزیت‌های منظم دندانپزشکی هر شش ماه یکبار برای کودک انجام شود و دندان‌ها به‌طور کامل معاینه گردند چراکه در غیر این صورت گاهی اوقات دندان شیر حتی با عصب‌کشی قابل نگهداری نیست
زیرا در برخی مواقع التهاب ریشه دندان به‌قدری گسترده شده است که برای جوانه دندان دائم جایگزین آسیب‌رسان می‌باشد و یا باعث تحلیل ریشه دندان شیری به‌صورت پیش رس گردیده است و در این مواقع دندان شیری با درمان‌های عصب‌کشی قابل‌درمان نیست و مجبور به کشیدن دندان شیری خواهیم شد.
پس از کشیدن دندانهای شیری زودتر از موقع مقرر باید وسایلی به نام فضا نگهدار در دهان کودک قرار داده شود تا فضای موردنیاز برای رویش دندان دائم حفظ گردد.
آیا عصب‌کشی دندانهای کودکان درد دارد؟
مسلماً دندانپزشک قبل از اقدام به مراحل درمان از بی‌حسی مناسب استفاده خواهد کرد و در حین کار کودک درد نخواهد داشت.
والدین به‌هیچ‌وجه نباید تجربیات و نظرات خود در مورد اقدامات درمانی را به کودک انتقال دهند. دندانپزشک برای هر درمانی توضیحات لازم را برحسب سن کودک و با الفاظ مناسب به وی خواهد داد.
مقابله با ترس کودک از عصب‌کشی دندان
ترس و اضطراب کودکان در دندانپزشکی
دندانپزشک متخصص کودکان از روش‌های کنترل رفتاری کودک با توجه به وضعیت روحی وی استفاده خواهد کرد. این روش‌ها بر پایه تکنیک‌های روانشناسی کودک هستند.
درصورتی‌که این روش‌ها مؤثر واقع نشود و کودک دچار اضطراب زیاد باشد باید از روش‌های آرام بخشی با دارو و بیهوشی عمومی استفاده گردد.
نحوه عصب‌کشی کودکان
عصب‌کشی دندان حتماً به عکس رادیوگرافی نیاز دارد پس از مشاهده آن توسط دندانپزشک متخصص کودکان دندان موردنظر بی‌حس می‌گردد و پوسیدگی‌ها برداشته می‌شوند
اگر التهاب محدود به تاج دندان باشد پس از خارج کردن عصب تاج دندان خمیرهای مخصوصی داخل دندان قرار داده خواهد شد و سپس دندان شیری‌ترمیم و روکش می‌گردد.
اگر التهاب ریشه دندان را درگیر کرده باشد باید عصب ریشه دندان با وسایل مخصوصی خارج گردد و داخل ریشه و تاج دندان شیری با خمیرهای مخصوصی پر شود و سپس دندان شیری‌ترمیم یا روکش گردد.
مراقبتهای بعد از عصب‌کشی کودکان
در صورت درد از داروهای مسکن استفاده شود.
اگر دندانپزشک متخصص کودکان برای کودک شما آنتی‌بیوتیک تجویز کرده است دوره درمان را کامل کنید و آنتی‌بیوتیک حتماً به مدت‌زمان تجویزشده مصرف شود.
سؤالات متداول دیگر والدین در مورد عصب‌کشی دندان کودکان
چرا وقتی دندان شیری می‌افتد ریشه ندارد؟
هرکدام از دندانهای شیری باید تا محدوده زمان معینی در داخل دهان باقی بمانند و در محدوده سنی مشخصی به‌صورت خودبه‌خود و فیزیولوژیک ریزش می‌کنند و دندان دائمی جایگزین رویش خواهد کرد.
بنابراین ریشه دندان شیری در طی زمان به آهستگی تحلیل می‌رود و در هنگام ریزش فیزیولوژیک ریشه تقریباً به‌طور کامل تحلیل رفته است و والدین به‌اشتباه تصور می‌کنند که هرگز ریشه‌ای وجود نداشته است.
آیا ممکن است دندان شیری به عصب رسیده باشد ولی درد نداشته باشد؟
بله! پوسیدگی دندان شیری ممکن است به‌سرعت پیشرفت کرده و ناحیه عصب دندان شیری را درگیر نماید.
حتی ممکن است پوسیدگی‌هایی که به نظر والدین بسیار کوچک و سطحی باشند پس از معاینه توسط دندانپزشک متخصص کودکان و تهیه رادیوگرافی‌های موردنیاز مشخص گردد که نیازمند درمان عصب‌کشی می‌باشند حتی اگر کودک دردی را تجربه نکرده باشد.
گاهی در مواردی پوسیدگی وقتی توجه والدین را جلب می‌کند که دندان دچار آبسه مزمن شده است و والدین با کمال تعجب اظهار می‌کنند که کودک هیچ‌وقت از درد شکایت نکرده بود.
قابل‌ذکر است که در برخی موارد نیز ممکن است پوسیدگی‌ها از همان ابتدای شروع پوسیدگی با درد همراه باشند و وقتی التهاب به ناحیه عصب دندان شیری می‌رسد کودک دچار درد شدیدتری گردد.
بنابراین صرفاً نداشتن درد معیار درگیر نبودن عصب دندان نیست و باید دندان توسط دندانپزشک متخصص کودکان معاینه گردیده و با رادیوگرافی‌های مناسب کنترل گردد.
آیا برای عصب‌کشی دندان شیری باید حتماً کودک تحت بیهوشی یا آرام بخشی قرار گیرد؟
دندانپزشکی با بیهوشی و آرامبخشی
خیر! درصورتی‌که کودک همکاری لازم را در مطب دندانپزشکی داشته باشد نیازی به درمان‌های بیهوشی یا آرام بخشی نیست.
ولی اگر سن کودک بسیار کم باشد و یا به دلیل اضطراب زیاد همکاری لازم در مطب دندانپزشکی کودکان وجود نداشته باشد به تشخیص دندانپزشک متخصص کودکان درمان‌های لازم تحت بیهوشی یا آرام بخشی انجام خواهد شد.
آیا مراحل عصب‌کشی دندان شیری کودکان مانند دندان دائمی بزرگ‌سالان است؟
خیر، مراحل عصب‌کشی دندان شیری معمولاً ساده‌تر از مراحل عصب‌کشی دندان دائمی بزرگ‌سالان است.
درصورتی‌که التهاب در مراحل اولیه باشد صرفاً عصب تاج دندان خارج می‌گردد و درصورتی‌که التهاب گسترش‌یافته باشد و فضای عصب داخل ریشه دندان شیری را نیز درگیر کرده باشد عصب داخل ریشه دندان نیز خارج می‌گردد.
برش مقطعی از دندان دائمی که در بالا و پایین دندان های شیری قرار دارند.
اگر دندان شیری عصب‌کشی شود آیا دندان دائمی زیرین و جایگزین عصب خواهد داشت؟
دندان دائم جایگزین دارای ساختاری مجزا و مینا، عاج و بافت پالپی جداگانه است و عصب‌کشی دندان شیری هیچ‌گونه آسیبی به عصب دندان دائمی جایگزین نمی‌رساند.
پس از افتادن دندان شیری در زمان مقرر دندان دائمی جایگزین با سیستم عصبی مربوط به خود رویش خواهد نمود.
چقدر طول می‌کشد تا پوسیدگی سطحی دندان شیری به عصب برسد؟
این مسئله قابل پیش‌بینی نیست و به عوامل بسیار مختلفی مانند وضعیت بهداشت دهان، تغذیه، محل پوسیدگی بستگی دارد.
پوسیدگی‌های بین‌دندانی در دندانهای شیری معمولاً خیلی سریع‌تر موجب درگیری عصب دندان می‌گردند.
عصب‌کشی دندان شیری در چند جلسه انجام می‌گردد؟
برحسب تشخیص متخصص دندانپزشکی کودکان و مشاهده رادیوگرافی دندان برای تعداد جلسات تصمیم‌گیری می‌گردد در بیشتر موارد درمان در یک جلسه تکمیل می‌گردد ولی ممکن است به دلیل گستردگی التهابات دندان نیازمند درمان در جلسات بیشتری باشد.
آیا عصب‌کشی چند جلسه‌ای مؤثرتر از عصب‌کشی یک جلسه‌ای است؟
خیر تشخیص تعداد جلسات صرفاً بر عهده دندانپزشک متخصص کودکان خواهد بود.
هر جلسه عصب‌کشی چند دقیقه طول می‌کشد؟
عصب‌کشی دندان شیری در مدت‌زمانی کمتری نسبت به دندانهای دائمی انجام می‌گردد ولی میزان زمان موردنیاز بستگی به همکاری کودک و شرایط دندانپزشک دارد.
آیا عصب‌کشی و پر کردن دندان را می‌توان در یک جلسه انجام داد؟
بله. در صورت تشخیص متخصص دندانپزشکی کودکان هیچ مشکلی نخواهد داشت.
آیا در حین درمان عصب‌کشی دندان شیری کودک درد خواهد داشت؟
دندان قبل از انجام کار بی‌حس می‌گردد و در حین کار کودک درد نخواهد داشت و بسیاری از کودکان به‌راحتی مراحل درمان را تحمل می‌نمایند.
قابل‌ذکر است عدم همکاری کودکان در محیط دندانپزشکی همیشه به علت داشتن درد نیست در حین کار دندانپزشکی کودک با صدای وسایل، بوهای مختلف مواد دندانپزشکی، مزه‌های مختلف مواجه است حتی حالت بی‌حس شدن زبان و گونه‌ها ممکن است برای برخی کودکان ناخوشایند باشد.
ولی والدین نباید تجارب قبلی خود را به کودک انتقال دهند و اجازه دهند متخصص دندانپزشکی کودکان با کودک صحبت کند و درصورتی‌که کنترل رفتاری کودک در مطب دندانپزشکی حاصل نشد برای روش‌های درمانی پیشرفته‌تر تصمیم‌گیری گردد.
آیا بعد از درمان عصب‌کشی دندان شیری درد وجود خواهد داشت؟
معمولاً درد بعد از درمان عصب‌کشی دندان شیری با مصرف یک یا دو دوز داروی مسکن برطرف می‌گردد و درد مختصری ممکن است بعد از برطرف شدن بی‌حسی وجود داشته باشد.
پیشگیری از پوسیدگی دندان و عصب کشی دندان
پوسیدگی دندان کودک
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان شیری و یا قبل از این‌که پوسیدگی دندان به حدی زیاد شود که عصب دندان درگیر گردد می‌توان با انجام برخی کارهای پیشگیرانه از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد.
- بهداشت دهان و دندان: استفاده از مسواک و نخ دندان
- فیشور سیلانت: با استفاده از فیشور سیلانت شیارهای دندان دائمی با مواد مخصوص پر می‌شود تا از تجمع غذا بر روی آن جلوگیری گردد
- فلوراید: در فواصل ۴ تا ۶ ماه یکبار بر روی دندان‌ها مالیده می‌شود و سطوح سالم دندان‌ها در برابر پوسیدگی مقاوم می‌گردند.
قیمت عصب‌کشی دندانهای شیری
به دلیل تنوع نوع درمان عصب‌کشی و نوع ترمیم موردنیاز برای تاج دندان هزینه درمان متفاوت خواهد بود و فقط با مشاوره حضوری می‌توان میزان آن را تعیین نمود.