ترمیم دندان شکسته در کودکان نه تنها از نظر زیبایی و اعتماد به نفس آن ها موضوعی حائز اهمیت است، بلکه به پیشگیری از مشکلات جدی تر دندان ها در آینده کمک می کند. در مناطق جنوب تهران مانند اسلامشهر که دسترسی به دندانپزشکان متخصص و امکانات پیشرفته فراهم است، درمان سریع و به موقع دندان های آسیب دیده می تواند از درد، عفونت و مشکلات گوارشی در کودکان جلوگیری کرده و سلامت دهان و دندان آن ها را تضمین کند. اقدام به موقع والدین جهت استفاده از خدمات دندانپزشکی اطفال می تواند نقش مهمی در حفظ سلامت کودکان ایفا کند.
شکستگی دندان ها در کودکان یک مشکل شایع است و به دلایل مختلفی مانند ضربه های فیزیکی، جویدن مواد سخت، پوسیدگی دندان و عادت دندان قروچه رخ می دهد.
دندان های شکسته و ترک خورده کودکان یکی از مشکلات رایج در دندان پزشکی اطفال به شمار می آیند. این مسئله دلایل و پیامدهای مختلفی دارد. کودکان به دلیل فعالیت های بدنی بیشتر، بازی های پرتحرک و در برخی مواقع، نبود مراقبت کافی از دندان ها، بیشتر در معرض آسیب های دندانی مانند ترک خوردگی و شکستگی قرار دارند. این آسیب ها ممکن است در نتیجه زمین خوردن، وارد آمدن ضربه های مستقیم به دندان ها یا استفاده نادرست از وسایل بازی و تجهیزات ورزشی به وجود آید.
دندان های شکسته و ترک خورده کودکان: دلایل، علائم و نشانه ها
شکستگی دندان شیری در کودکان یکی از مشکلات شایع دندان پزشکی است و به دلایل متعددی رخ دهد. شکستگی دندان های شیری می تواند منجر به مشکلات مختلفی از جمله درد، عفونت و اختلال در رویش دندان های دائمی شود.
شکستگی دندان در کودکان ممکن است به شکل های مختلفی رخ دهد و هر نوع شکستگی نیاز به رویکرد درمانی متفاوتی دارد.
دلایل شکستن دندان کودکان
از مهم ترین علت های ایجاد دندان های شکسته و ترک خورده کودکان می توان به این موارد اشاره کرد:
ضربه و آسیب های فیزیکی: یکی از اصلی ترین دلایل دندان های شکسته و ترک خورده کودکان، ضربه های فیزیکی مستقیم به دهان یا دندان ها است. این نوع آسیب ها اغلب در اثر افتادن، برخورد با اشیای سخت، تصادف و یا در حین فعالیت های بدنی و بازی های پرتحرک رخ می دهند.
جویدن اشیای سخت: گاهی اوقات کودکان به دلیل کنجکاوی تمایل دارند اشیاء مختلفی از جمله اسباب بازی ها، مداد یا وسایل دیگر را بجوند. جویدن مواد سخت مانند آب نبات های سفت، یخ یا حتی خوراکی های با پوسته سخت می تواند منجر به ترک خوردگی یا شکستگی دندان در کودکان شود. در نظر داشته باشید که دندان های شیری به دلیل ساختار ضعیف تر نسبت به دندان های دائمی، بیشتر مستعد شکستن هستند.
گاز زدن مواد سخت مانند آب نبات های سخت یا آجیل با پوست سفت به مرور باعث ایجاد ترک در سطح دندان می شود.
پوسیدگی دندان: یکی دیگر از دلایل مهم دندان های شکسته و ترک خورده کودکان پوسیدگی دندان است. پوسیدگی دندان ها معمولاً ناشی از رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان، زیاده روی در مصرف شیرینی ها و نوشیدنی های شیرین است. دندان های پوسیده به دلیل ضعیف شدن ساختارشان، مقاومت کمتری در برابر فشارها و ضربات دارند و در نتیجه بیشتر در معرض شکستگی قرار می گیرند.
دندان قروچه یا فشار زیاد روی دندان ها: برخی از کودکان به خصوص در خواب عادت به فشردن دندان ها یا دندان قروچه دارند. این عادت به مرور زمان می تواند باعث ایجاد ترک های ریز و سپس شکستگی در دندان ها شود. فشردن دندان ها به دلیل وارد آمدن فشار مداوم به مینای دندان، ساختار آن را ضعیف کرده و احتمال ترک خوردگی یا شکستگی دندان در کودکان را افزایش می دهد.
دندان های شیری به دلیل ساختار نازک تر مینای دندان نسبت به دندان های دائمی، بیشتر در معرض شکستگی و ترک هستند.
اختلالات ساختاری دندان ها: در برخی از موارد، دندان های شکسته و ترک خورده کودکان به دلیل نقص های ژنتیکی یا مشکل در رویش دندان ها به وجود می آیند. این نوع اختلالات می توانند دندان ها را در برابر ضربات و فشارها آسیب پذیرتر نمایند. دندان هایی با داشتن مینای نازک، حتی در مواجهه با آسیب های جزئی نیز ممکن است دچار شکستگی شوند.
نشانه های ترک خوردگی یا شکستگی دندان در کودکان
دندان های شکسته و ترک خورده کودکان بر اساس شدت و نوع شکستگی علائم و نشانه های مختلفی خواهند داشت. از رایج ترین نشانه های دندان های آسیب دیده می توان به این موارد اشاره کرد:
درد و حساسیت: یکی از اولین و شایع ترین نشانه های دندان های شکسته و ترک خورده کودکان، درد و حساسیت است. درد ممکن است بلافاصله پس از شکستگی دندان شروع شود یا به تدریج با گذر زمان افزایش یابد. دندان های شکسته معمولاً نسبت به فشار، تغییرات دما (مانند غذاها و نوشیدنی های سرد یا گرم) حساس تر می شوند. همچنین درد و حساسیت می تواند موقتی باشد یا به طور مداوم ادامه یابد.
تغییر در ظاهر دندان: یکی دیگر از نشانه های بارز شکستن دندان کودکان، تغییر در ظاهر دندان است. دندان ممکن است ترک بخورد یا قسمتی از آن جدا شود. در برخی موارد، دندان های شکسته تیز شده و لبه های آن نامنظم می شود. این مسئله می تواند باعث ناراحتی و حتی زخم در دهان شود.
حساسیت به لمس: دندان های شکسته و ترک خورده کودکان معمولاً نسبت به لمس حساس تر هستند. وقتی کودک غذایی را می جود یا حتی دندان خود را با زبان لمس می کند، درد یا ناراحتی خواهد داشت. این حساسیت اغلب در نتیجه تحریک عصب دندان یا ترک خوردگی مینای دندان است.
خونریزی لثه: اگر شکستگی دندان به لثه ها نیز آسیب برساند، خونریزی لثه مشاهده خواهد شد. خونریزی معمولاً در نزدیکی ناحیه آسیب دیده رخ می دهد و ممکن است به همراه درد و تورم لثه باشد. خونریزی لثه ها می تواند نشانه ای از شدت آسیب باشد و باید در اسرع وقت به دندانپزشکی کودکان مراجعه شود.
تورم و التهاب: تورم و التهاب در ناحیه لثه یا اطراف دندان آسیب دیده یکی دیگر از علائم شکستن دندان کودکان است. تورم ممکن است بلافاصله پس از آسیب شروع شود و با گذشت زمان بدتر شود. در موارد شدیدتر، تورم باعث محدود شدن حرکت فک یا ایجاد درد شدید خواهد شد.
عفونت: در صورتی که شکستگی دندان عمیق باشد و به عصب دندان آسیب برساند، خطر عفونت دندانی وجود دارد. عفونت دندان اغلب با علائمی مانند درد شدید، بوی بد دهان، تب و حتی آبسه همراه است. عفونت های دندانی اگر به موقع درمان نشوند، منجر به مشکلات جدی تری خواهند شد و سلامت عمومی کودک را تحت تأثیر قرار می دهند.
تغییر در نحوه جویدن: کودکان به طور معمول، پس از شکستگی دندان، به دلیل درد یا حساسیت، نحوه جویدن خود را تغییر می دهند. ممکن است کودک ترجیح دهد از طرف دیگر دهان خود برای جویدن استفاده کند یا از جویدن مواد غذایی سخت پرهیز کند.
انواع شکستگی دندان در کودکان
یکی از مهم ترین نکات در مواجهه با دندان های شکسته و ترک خورده کودکان، نوع شکستگی است. شناخت دقیق انواع شکستگی های دندان و روش های درمانی آن ها بسیار اهمیت دارد.
در صورت بروز هر گونه آسیب دندانی مشاوره با دندانپزشک ضروری است.
شکستگی عمودی دندان: این شکستگی یکی از شدیدترین موارد شکستن دندان کودکان محسوب می شود. شکستگی عمودی زمانی رخ می دهد که ترک یا شکاف از سطح تاج به سمت ریشه دندان ادامه یابد. از آن جایی که شکستگی عمودی معمولاً تا ریشه دندان گسترش پیدا می کند، احتمال آسیب به عصب دندان وجود دارد. در این موارد، درمان هایی مانند عصب‌کشی یا حتی کشیدن دندان نیاز است.
علائم و نشانه ها:
- درد شدید هنگام جویدن یا گاز زدن
- حساسیت شدید به گرما و سرما
- مشاهده ترک های عمیق روی سطح دندان
چنان چه دندان های دائمی دچار شکستگی عمودی شوند، در صورت امکان حفظ و ترمیم دندان شکسته در کودکان، انجام عصب کشی یا روش های جراحی ممکن است توصیه شود. اما اگر آسیب گسترده باشد، کشیدن دندان و جایگزینی با ایمپلنت یا بریج های دندانی پیشنهاد می گردد. در دندان های شیری، معمولاً پس از کشیدن دندان آسیب دیده، مراقبت از فضای خالی جهت رشد مناسب دندان دائمی انجام می شود.
شکستگی جزئی یا ترک سطح دندان: آسیب دندان های شکسته و ترک خورده کودکان در این مورد، نسبتاً کم خطر است. در این حالت، ترک ها سطحی هستند و به لایه های داخلی تر دندان نمی رسند. ترک های سطحی ممکن است بدون درد باشند یا تنها در برخی موارد حساسیت خفیفی ایجاد کنند.
علائم و نشانه ها:
- ترک ها معمولاً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند و تنها با ابزارهای دندانپزشکی یا تصاویر رادیوگرافی قابل تشخیص هستند.
- حساسیت به سرما یا گرما
در این موارد، ترمیم با مواد پرکننده یا رزین های کامپوزیت مناسب است. در موارد خفیف تر حتی ممکن است درمان نیاز نباشد و متخصص دندانپزشکی کودکان تنها ترک را تحت نظر بگیرد. اگر ترک سطحی پیشرفت نکند و علائمی نداشته باشد، معاینات دوره ای کافی است.
شکستگی تاج دندان: شکستگی تاج دندان زمانی اتفاق می افتد که بخش بالایی دندان دچار ترک یا شکستگی شود. این نوع شکستگی ها ممکن است به سطوح مختلف مینای دندان، عاج دندان و حتی پالپ آسیب برسانند.
علائم و نشانه ها:
- دندان ممکن است حساس به سرما یا گرما شود.
- درد در هنگام جویدن یا فشار وارد کردن به دندان
- خونریزی از پالپ دندان (در شکستگی های عمیق)
برای شکستگی های جزئی تاج دندان، پرکردن دندان یا استفاده از رزین کامپوزیت می تواند مناسب باشد. در صورتی که پالپ دندان آسیب دیده باشد، عصب کشی و در نهایت روکش انجام می شود. در دندان های شیری، با توجه به میزان آسیب و عمر دندان، ممکن است متخصص دندانپزشکی کودکان تصمیم به حفظ یا کشیدن دندان بگیرد.
شکستگی دندان های قدامی: دندان های قدامی (مانند دندان های پیشین و نیش) بیشتر در معرض آسیب های ناشی از ضربات مستقیم قرار دارند. ترمیم شکستگی دندان های قدامی غالباً شامل پرکردن کامپوزیت یا در موارد شدیدتر، استفاده از روکش است.
شکستگی دندان های خلفی: دندان های خلفی (مانند دندان های آسیاب و پیش آسیاب) نقش مهمی در جویدن و خوردن غذا دارند. شکستگی این دندان ها معمولاً به دلیل فشاری است که در هنگام جویدن غذا بر آن ها وارد می شود. در موارد شکستگی دندان های خلفی، روکش گذاری یکی از رایج ترین روش های درمان است، به ویژه اگر سطح وسیعی از دندان آسیب دیده باشد. اگر شکستگی به پالپ دندان برسد، عصب کشی نیز ممکن است لازم باشد.
ترمیم ترک خوردگی یا شکستگی دندان در کودکان
درمان دندان های شکسته و ترک خورده کودکان یکی از مهم ترین اقداماتی است که برای حفظ سلامت دهان و دندان و پیشگیری از مشکلات بلند مدت باید انجام شود. روش های مختلفی برای ترمیم دندان شکسته یا ترک خورده وجود دارد که هر کدام بر اساس میزان آسیب، نوع دندان (شیری یا دائمی) و محل آسیب مورد استفاده قرار می گیرد.
ترمیم با رزین کامپوزیت: این نوع ترمیم به عنوان یک روش سریع و غیرتهاجمی در درمان دندان های شکسته و ترک خورده کودکان انتخاب مناسبی است. از آن جایی که رزین کامپوزیت با رنگ دندان مطابقت دارد، ظاهر طبیعی خود را حفظ می کند.
استفاده از روکش دندان: روکش به دندان شکسته استحکام زیادی می بخشد و از دندان های شکسته و ترک خورده کودکان در برابر آسیب های بیشتر محافظت می کند. استفاده از روکش برای دندان های خلفی که نیاز به تحمل نیروی زیادی در هنگام جویدن دارند، بسیار مناسب است.
ونیر دندانی: ظاهر ونیرها بسیار طبیعی و زیبا است و به خوبی ترک ها و شکستگی های جزئی را پنهان می کنند.
عصب کشی: عصب کشی می تواند دندانی را که به شدت آسیب دیده است، حفظ کند و از کشیدن دندان جلوگیری نماید. عصب کشی درد و عفونت را از بین می برد و به کودک اجازه می دهد دندان طبیعی خود را نگه دارد.
درمان فلوراید برای ترک های سطحی: این روش غیرتهاجمی است و برای ترک های جزئی و سطحی مناسب است. فلوراید به محافظت و تقویت مینای دندان کمک می کند.
کاشت دندان (ایمپلنت) برای دندان های دائمی: ایمپلنت به دندان مجاور آسیب نمی رساند و بسیار بادوام است. همچنین نقش موثری در بازیابی عملکرد طبیعی دندان دارد.
عوارض عدم درمان دندان های شکسته و ترک خورده کودکان
ترک خوردگی یا شکستگی دندان در کودکان می تواند عوارض جدی برای سلامت دهان و دندان کودک داشته باشد. از رایج ترین عوارض احتمالی عدم ترمیم دندان شکسته می توان این موارد را نام برد:
- عفونت دندان
- آبسه دندان
- از دست دادن دندان
- حساسیت شدید دندان
- مشکل در جویدن
- تأثیر بر رشد دندان های دائمی
- تأثیر بر زیبایی و اعتماد به نفس کودک
مراقبت های پس از ترمیم دندان شکسته در کودکان
پس از انجام درمان دندان های شکسته و ترک خورده کودکان، مراقبت های خاصی برای حفظ سلامت دندان و جلوگیری از عوارض بیشتر ضروری است. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر است:
- رعایت بهداشت دهان و دندان: پس از ترمیم دندان، کودک باید به طور مرتب دندان های خود را مسواک بزند و از نخ دندان استفاده کند. استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید به تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند.
- پرهیز از غذاهای سفت و چسبنده: تا مدتی پس از درمان، کودک باید از خوردن غذاهای سفت (آجیل، یخ و آب نبات) و همچنین مواد چسبنده (تافی و آدامس) خودداری کند.
- استفاده از محافظ دهانی: اگر کودک فعالیت های ورزشی پرتحرکی (مانند فوتبال، بسکتبال یا دوچرخه سواری) انجام می دهد، استفاده از محافظ دهانی برای جلوگیری از آسیب مجدد ضروری است.
- مراقبت از حساسیت دندان: پس از ترمیم دندان، ممکن است کودک در برابر غذاها و نوشیدنی های سرد یا گرم حساسیت نشان دهد. اگر حساسیت شدید یا طولانی مدت باشد، باید با دندان پزشکی کودکان مشورت کرد.
- پیگیری منظم: دندانپزشک ممکن است معاینات دوره ای را برای اطمینان از سلامت دندان ترمیم شده توصیه کند. این معاینات به خصوص در مواردی که شکستگی عمیق بوده یا عصب کشی انجام شده، بسیار مهم است.
- اجتناب از عاداتی که به دندان آسیب می زنند: برخی از عادات مانند جویدن ناخن، استفاده از دندان برای باز کردن درب بطری یا گاز زدن اجسام سفت می تواند به دندان های ترمیم شده آسیب وارد کند. کودکان باید از این عادات خودداری کنند.
اقدامات لازم برای ترمیم دندان شکسته در اسلامشهر
درمان شکستگی دندان در کودکان باید توسط متخصص دندانپزشکی کودک انجام شود. اولین قدم انتخاب بهترین مطب تخصصی دندانپزشکی کودکان در اسلامشهر است. در مرحله بعد بررسی دقیق دندان آسیب دیده انجام می شود. دندانپزشک با استفاده از ابزارهای معاینه و تصاویر رادیوگرافی وضعیت دندان، عمق ترک یا شکستگی و وضعیت ریشه و پالپ را ارزیابی می کند. در صورت وجود درد شدید یا عفونت، ممکن است درمان اولیه فوری برای کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت عفونت انجام شود. این بخش می تواند شامل استفاده از مسکن ها، آنتی بیوتیک ها یا تسکین دهنده های موضعی باشد. سپس با توجه به نوع و میزان شکستگی، دندانپزشک یکی از روش های ترمیمی مناسب را انتخاب می کند.
پس از انجام درمان در مرکز خدمات دندانپزشکی اطفال در اسلامشهر، دندانپزشک به والدین توضیح می دهد که چگونه از دندان ترمیم شده کودک مراقبت کنند و به آن ها توصیه هایی درباره عادات غذایی و بهداشت دهان ارائه می دهد.
کلینیک تخصصی دندانپزشکی تاج اسلامشهر خدمات گسترده ای را در زمینه دندانپزشکی کودکان ارائه می دهد. ساکنان مناطق جنوب تهران، اسلامشهر، نسیم شهر، چهاردانگه، رباط کریم و گلستان با خیالی آسوده می توانند از این مرکز درمانی تخصصی برای فرزندانشان کمک بگیرند.
لازم به یادآوری است که انجام کلیه امور دندانپزشکی کودکان برای بیماران جنوب تهران، اسلامشهر، چهاردانگه، گلستان و رباط کریم توسط دندانپزشک متخصص (کودکان) در دندانپزشکی تاج اسلامشهر با مدیریت دکتر محدثه هاشمزهی انجام می شود.
https://www.wedesignyoursmile.com/what-to-do-when-a-child-breaks-a-tooth/
https://www.webmd.com/oral-health/repairing-a-chipped-or-broken-tooth
https://kidsdentalvisioncare.com/articles/dental-restorations-repairing-a-chipped-tooth