درمان ریشه دندان (RCT)

درمان ریشه دندان (RCT)
بخشی از دندان که در استخوان فک قرار دارد و توسط ریشه پوشیده شده ریشه نام دارد. ریشه شامل سه قسمت است که از خارج به سمت داخل به ترتیب تشکیل شده است از:

• سمان (ساروج)
• عاج
• پالپ

دندان‌های انسان از دندان نیش یک طرف تا طرف دیگر تک ریشه‌ای است. هر چه به سمت دندان‌های عقبی می‌رویم تعداد ریشه‌ها زیاد می‌شود. تعاد این ریشه‌ها گاهی به چهار یا پنج ریشه هم می‌رسد. گاهی اوقات در یک ریشه دو کانال وجود دارد.

درمان ریشه یا درمان Root Canal

وقتی یک دندان به طور بدی دچار پوسیدگی شده و یا به دلایل دیگر عفونت کرده باشد برای نجات و ترمیم آن درمانی صورت می‌گیرد که عصب کشی نام دارد. پالپ که ناحیه‌ای نرم در مرکز دندان است و عصب دندان در مجراهای ریشه دندان قرار دارد. در این مجراها به غیر از عصب، عروق خونی نیز قرار دارد. که وظیفه خون رسانی و تغذیه دندان‌ها را به عهده دارد. وقتی عصب دندان دچار آسیب می‌شود، باکتریها در آن شروع به تکثیر می‌نمایند. این باکتری‌ها و سایر موادی که از پوسیدگی ایجاد می‌شود دندان را عفونی کرده و آبسه ایجاد می‌کند آبسه دندان کیسه‌هایی پر از چرک هستند که در انتهای ریشه به وجود می‌آیند.

چگونگی محل روت کانال

اگر بیمار یک یا چند تا از علائم رسیدن به عصب را داشته باشد. البته یک عکس رادیوگرافی از دندان بیمار گرفته می‌شود. تا مشکل و اندازه ریشه مشخص شوند. بعد از آن دندانپزشک با استفاده از ماده بی‌حس کننده اطراف دندان به عصب رسیده را بی‌حس می‌کند. در مرحله بعد با استفاده از دریل مخصوص دندانپزشکی یک سوراخ در دندان ایجاد می‌کند. از طریق این سوراخ عصب و عروق خونی همراه با باکتریها را خارج می‌کند. حال نوبت مرحله تمیز کردن داخل مجرا است. این محل به وسیله سوهان‌های مخصوص انجام می‌گیرد. سپس داخل کانال با سرم فیزیولوژی و یا هیپو کلریت سدیم شستشو داده می‌شود. بعد از خشک کردن کانال ریشه توسط مواد پر کردن ریشه کاملا پر شده و محل آن مسدود می‌شود. گاهی که عفونت دندان زیاد بوده داخل کانال دارد گذاشته شده تا عفونت از بین برود و بعد از چند روز کار ادامه می‌یابد. بعد از کامل شدن پر کردن ریشه تاج دندان به وسیله مواد پر کننده دندان ترمیم می‌شود. معمولا دندان عصب کشی پوسیدگی زیادی داشته و مواد پر کننده زیادی برای پر کردن آن استفاده می‌شود. بنابراین دندانها ضعیف بوده و نیاز دارد که روکش شود. در ضمن دلیل دیگری که استفاده از روکش را مناسب می‌نماید ترد و شکننده بودن دندانی است که عصب کشی شده است بهتر است توسط روکش محافظت شود. موفقیت درمان ریشه حدود ۹۰% است. این عمل مانند تمام کارهای دنیا مطلق نیست و درصد کمی از دندان‌های عصب کشی شده نیاز به درمان مجدد پیدا می‌کند متاسفانه دندان‌های عصب کشی شده با شکست رو به رو شده که به دندان‌های دال معروفند و باید کشیده شوند.

مراحل عصب کشی دندان:

• ورود میکروب به پالپ دندان باعث ایجاد التهاب شده و حجم پالپ افزایش پیدا می کند از آنجا که پالپ دندان یک محفظه بسته است با عث افزایش فشار داخلی آن می شود که این فشار باعث فشار آمدن به پایانه های عصب دندان شده و در دندان شروع می شود.
• پس از تراش دندان و رسیدن به حفره و تمیز کردن و برداشتن پوسیدگی به کانال های ریشه دندان می رسیم که این کانالها از هر نوع بافت نرم و میکروب پاک سازی شده و کانال فرم داده می شود که این کار بوسیله فایل ها انجام می شود .
• کانال های ریشه با موادی بنام بوتا پرکا پر می شود که موادی همراه دارد که توسط رادیو گرافی مشاهده می شود و با نسوج انسانی سازگاری دارد
• تا این مرحله می توان توسط رادیو گرافی طول کامل ریشه دندان را اندازه گیری کرد و از پر شدن کامل آن اطمینان حاصل کرد. پر کردن کامل دندان اهمیت فراوانی دارد چون در صورت عدم مهر و موم شدن کامل ریشه باعث شکست درمان ریشه خواهد شد.

دلایل نیاز به درمان عصب کشی

• پوسیدگی شدید
• کار مجدد انجام دادن دندانپزشک بر روی یک دندان
• پر کردن یا حجم زیاد یک دندان
• ترک خوردن دندان
• شکستگی دندان
• ضربه به صورت و دندان
• تماس‌های پیش رس
• دندان قروچه هنگام خواب و یا در اثر استرس
• تولید سنگ در پالپ چمبر (اتاقک پالپ) یا سر دردهای مزمن همراه است.
• متوقف کردن تحلیل داخل دندان
• ساختن روکش دندانی که پوسیدگی بسیار به عصب نزدیک است
• تحلیل لثه و لخت شدن ریشه دندان که حساسیت شدید ایجاد کند
• خارج از قوس فکی قرار گرفتن دندان (بیمار هزینه یا وقت ارتودونسی را ندارد)

در صورتی که دندان به عصب رسیده باشد برای جلوگیری از کشیدن آن بهتر است اقدام به درمان عصب کشی کنیم زیرا کشیدن یک دندان مشکلاتی را ایجاد می‌کند که:

• هزینه بالا برای جایگزین کردن دندان از دست رفته
• در ناحیه دندان کشیده شده استخوان و لثه تحلیل می‌رود
• دندان‌های اطراف ناحیه بی دندان کج می‌شوند و عملکرد آنها ضعیف می‌شود.
• دندان‌های مقابل ناحیه بی‌دندان رشد بیش از حد کرده ریشه آنها در استخوان خارج شده و سخت گردیده و حساس می‌شوند.نشانه‌هایی که ما را به متوجه می‌کند که دندان نیاز به درمان ریشه دارد:
• درد شدید دندان در هنگام غذا خوردن
• درد شدید دندان در هنگام فشار آوردن بر روی دندان
• درد گرفتن طولانی مدت دندان در هنگام تماس با مواد سرد و گرم
• تغییر رنگ پیدا کردن دندان
• ایجاد تورم و حساسیت در لثه کنار دندان
• پیدا شدن جوش یا کورک به طور دائمی و یا عود کننده بر روی لثه
• درد دندان در هنگام دراز کشیدن
• درد خود به خودی و طولانیپس از پر کردن ریشه معمولاٌ دندان به دو علت پانسمان موقت می شود:
• اول اینکه درمانها وقت گیر است و ممکن است که بیمار خسته شود
• این کارها احتمالاً درد و ناراحتی های بعد از عصب کشی را به همراه دارد بنابراین پر کردن کامل دندان به جلسه بعدی موکول می شود.